جهنم زمین در خوزستان؛ این استان در کوره فزاینده تغییرات اقلیمی می سوزد
خوزستان در آتش بی تدبیری؛ اهواز سه روز پی در پی در جمع گرم‌ترین نقاط جهان، رکوردهای بی‌سابقه گرما و زنگ خطر فروپاشی اکولوژیک برایش بصدا درامد.
نوید احمدپور – در روزهایی که دماسنج‌های خوزستان مرزهای فراتر از 49 درجه سانتی‌گراد را لمس می‌کنند و این شهر برای سومین روز متوالی در فهرست گرم‌ترین نقاط کره زمین جای می‌گیرد، نه‌تنافی میان “اقدامات انسانی” و “فروپاشی اقلیمی” وجود دارد. اینجا، جایی که حتی سایه‌ها هم در هیبت گرما ذوب می‌شوند، بحران تنها یک پدیده طبیعی نیست؛ نتیجه سال‌ها سوءمدیریت منابع آبی، نابودی پوشش گیاهی، و غفلت از پدافند غیرعامل در برابر گرمایش و گردوغبار است.
وضعیت اضطراری گرما: آمارهای هشداردهنده (۱۴۰۰–۱۴۰۴)
– جهان در آتش: داده‌های سرویس تغییرات آب‌وهوایی کوپرنیک (C3S) نشان می‌دهد ژوئیه ۲۰۲۵ با میانگین دمای ۱۷.۱۵ درجه سانتی‌گراد، رکورد گرم‌ترین روز تاریخ کره زمین را شکسته است. ایران نیز در این موج، با افزایش ۱.۵ تا ۲ درجه‌ای دما نسبت به نرمال بلندمدت مواجه است .
– خوزستان در صدر جهنم:
– ۱۸ تیر ۱۴۰۴: امیدیه (۴۶.۲°C) و اهواز (۴۵.۹°C) در رده‌های چهارم و پنجم گرم‌ترین نقاط جهان.
– ۱۷ تیر ۱۴۰۴: اهواز با ۴۴.۷°C در رده سیزدهم جهانی.
– هم‌زمان، بصره عراق با ۴۶.۶°C جایگاه نخست را تصاحب کرد [متن کاربر].
– رکوردشکنی در جنوب شرق:
– زابل در خرداد ۱۴۰۲ با دمای ۵۰.۸°C گرم‌ترین نقطه کره زمین ثبت شد .
– شهداد کرمان در مرداد ۱۴۰۳، ۲۳ روز متوالی با حداقل دمای ۳۷°C و رسیدن به ۴۹°C .
چرا خوزستان به کوره ایران و جهان تبدیل شده است؟
تخریب کمربند سبز – طرح‌های حفاظتی مانند جنگل‌کاری اطراف اهواز برای مهار گردوغبار و کاهش دما، به دلیل کمبود بودجه و ضعف نظارت متوقف شده‌اند. درحالی که این طرح‌ها می‌توانستند دمای شهر را تا ۵ درجه کاهش دهند.
مرگ کارون – استفاده از آب کارون برای خنک‌سازی فضای شهری، با وجود پیشنهادهای متخصصان، به دلیل سدسازی‌های غیراصولی، انتقال آب به استان‌های همجوار، و آلودگی صنعتی عملاً غیرممکن شده است. کاهش ۴۰٪ی دبی رودخانه در پنج سال اخیر، کارون را از نجات‌بخش به یکی از کانون‌های گردوغبار تبدیل کرده است .
شکست پدافند غیرعامل
ساختمان‌های غیرسازگار – بیش از 75٪ سازه‌های اهواز فاقد عایق‌بندی حرارتی و پنجره‌های دوجداره هستند.
نقض استانداردهای شهرسازی – گسترش بتن‌ریزی و کاهش فضای سبز (سرانه ۲ مترمربع در اهواز مقابل استاندارد ۱۲ مترمربع جهانی).
گردوغبار: خنجری بر پیکر خوزستان
منشأ داخلی فاجعه – خشک‌شدن تالاب‌های هورالعظیم، شادگان، و بستر کارون، ۶۰٪ کانون‌های گردوغبار خوزستان را ایجاد کرده‌اند. دریاچه هامون نیز که روزی تالابی بین‌المللی بود، اکنون به کانون غبار شرق ایران تبدیل شده است .
آمار مرگ‌بار – سازمان بهداشت جهانی در ۲۰۲۴ اعلام کرد: ذرات PM2.5 در روزهای گردوغبار اهواز به ۷۰۰ μg/m³ (۲۸ برابر حد مجاز) رسیده که عامل ۱۷٪ افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی در پنج سال اخیر است.
پیوند گرمایش، گردوغبار و فروپاشی زیست‌بوم‌ها
داده‌های مرکز ملی اقلیم نشان می‌دهد هر ۱°C افزایش دما، ۶٪ تبخیر آب را بالا می‌برد. این به معنای نابودی سریع‌تر منابع آبی باقیمانده در خوزستان خواهد بود.
تهدید وجودی- مطالعات دانشگاه تهران هشدار می‌دهد تا ۲۰۵۰، مناطق جنوبی ایران ازجمله خوزستان ممکن است غیرقابل سکونت شوند اگر میانگین دما ۲.۵°C دیگر افزایش یابد .
بودجه‌ها کجا رفتند؟ (شکاف مالی–عملکردی)
طرح
بودجه مصوب (میلیارد تومان)
وضعیت
کمربند سبز اهواز
۱۲۰۰
متوقف (انجام شده زیر 15 درصد)
سامانه‌های پایش گردوغبار
۹۰۰
نصب ۳۰ ایستگاه از ۱۰۰ مورد
احیای تالاب هورالعظیم
۲۵۰۰
۱۰٪ پیشرفت